Tháng 5, mùa sen, cũng là thời điểm người làm trà ướp sen Hồ Tây lại náo nhiệt với các bí quyết, trà Thái Nguyên, dần xàng, củi lửa để cho ra tuyệt đỉnh Hương vị trà ướp sen Hồ Tây thứ thiệt.
1. Tuyệt đỉnh Hương vị trà ướp sen Hồ Tây
Trà sen ướp Hồ Tây, một loại trà được xếp hạng tuyệt phẩm trong các loại trà hương trà hoa đất Việt. Từ bao lâu, Hương vị trà ướp sen Hồ Tây đã đi vào thi ca, được người thưởng trà trao cho nhiều mỹ tư, cung tâng nhiều phẩm giá bởi giá trị của sản phẩm chính là tinh túy của trời đất, trà được ướp từ nguồn hoa sen quý hiếm chỉ có ở Hồ Tây. Năm nay sen Hồ Tây mất mùa đặt ra yêu cầu duy trì nguồn gen quý, bảo tồn hương vị trà ướp sen Hồ Tây trước nguy cơ biến mất một nét ẩm thực văn hóa thanh tao.
Trong những thứ trà uống, Trà ướp sen Hồ Tây quả là một tinh hoa của văn hoá Thăng Long và những câu chuyện nghề làm Trà sen tinh quý đến nhường nào của người Tràng An. Trà sen Tây Hồ quý bởi được làm từ sen tươi, được ướp hương sống trong hoa sen. Chỉ có sau mùa sen người ta mới có thể được thưởng thức loại trà thơm đặc biệt này. Từ xa xưa, người dân các làng cổ gồm Quảng Bá, Tây Hồ và Nghi Tàm đã lưu truyền môn nghệ thuật tinh tế này.
Sen Hồ Tây hay còn gọi là sen Bách Diệp, sống ở khu vực Hồ Tây – Hà Nội. Sở dĩ gọi là sen Bách Diệp bởi trung bình mỗi bông sen có tới80- 100 cánh. Hoa sen Hồ Tây là dạng hoa cánh kép, có bông to và màu hồng thắm. Đặc điểm cấu tạo hoa đặc trưng của sen Hồ Tây là bông sen to, hương sen thơm lâu và đượm, gạo sen thì to và căng mọng, chuyên dùng để ướp trà sen Hồ Tây. Sen vùng khác không thể nào thơm bằng, dường như hương vị trà ướp sen Hồ Tây kết tinh và lắng đọng nghìn năm thăng long hồn đất nước.
Theo các cụ cao niên trong nghề, người làm trà sen Hồ Tây thường bắt đầu mùa thu hoạch và ướp trà vào dịp 19-5, Ngày sinh của Bác. Trà ướp sen Hồ Tây được xem là đặc sản cổ truyền của Hà Nội. Để làm ra trà sen Tây Hồ, phải chắt hương của cả nghìn đóa sen mới ướp được một lạng trà. Muốn chất lượng trà tốt, phải hái sen trước lúc mặt trời mọc, quãng 5h sáng thì vị trà mới đằm. Ngoài yếu tố chất lượng của gạo sen, người dân Tây Hồ cũng có bí quyết ướp trà riêng. Trà được lựa chọn làm trà ướp sen Hồ Tây là trà Tân Cương Thái Nguyên, có hương vị đậm đà.
Sau khi trà Thái Nguyên mộc được sấy khô, ướp với những cánh hoa sen nhỏ để trà ngậm hoa. Tiếp đó, người thợ trà đem trà ra sấy và bắt đầu ướp với gạo sen. Trà được trộn đều với những cánh hoa, người Tây Hồ gọi là túi hương và ủ kỹ trong ba ngày. Mỗi cân trà qua từ 5-7-9 lần ngậm gạo sen, tùy phẩm cấp và chất lượng gạo sen. Mỗi lần mỗi cân trà phải dùng hai lạng gạo sen. Như vậy, để ướp một kilôgam trà sen Tây Hồ phải dùng đến 1.400 bông sen. Đây chính điểm làm nên Hương vị trà ướp sen Hồ Tây đặc biệt.
2. Gìn giữ Hương vị trà ướp sen Hồ Tây
Diện tích sen Hồ Tây ngày càng bị thu hẹp. Đặc biệt, sen Hồ Tây là một nguồn gen quý , từng có đề tài khoa học cấp bộ nghiên cứu “Khai thác và phát triển nguồn gen một số giống hoa sen ở Đồng bằng Bắc Bộ. Các viện nghiên cứu lâm nông nghiệp đã thực hiện bảo tồn, di trú và tư liệu hóa nguồn gen cây sen Hồ Tây; thu thập và đánh giá đa dạng sinh học các nguồn gen sen nhằm phục vụ công tác bảo tồn, khai thác sử dụng và đăng ký ở ngân hàng gen thế giới, qua đó giữ được hương sen đến muôn đời sau. Để hương vị trà ướp sen Hồ Tây không bị biến mất khỏi đời sống văn hóa.
- Chén trà ướp hoa sen Hồ Tây của trà sen Minh Cường thơm ngát
Các nhà khoa học cũng đã thu thập được kiến thức về phương thức nhân giống, canh tác, thu hoạch, bảo quản sen Hồ Tây của người dân để làm cơ sở xây dựng quy trình kỹ thuật bảo tồn tại chỗ đối với cây sen nơi đây. Hiện trung tâm đang xây dựng dự án quy trình kỹ thuật nhân giống và canh tác sen Hồ Tây. Ngoài việc di trú cây sen từ Hồ Tây, xem xét, học tập kinh nghiệm chuyển giao kỹ thuật chăm sóc, thu hoạch để bảo tồn được Hương vị trà sen tây hồ không bị đột biến, thoái hóa đi.
Rất có thể hương vị trà ướp sen Tây Hồ chỉ còn là ký ức. Và nếu thế thật thì buồn biết mấy, bởi khi uống một hớp chè ướp sen Hồ Tây nghĩa là bạn đang uống cả một không gian đất trời Hà Thành là vậy. Hỏi có thú chơi nào thanh tao nhã khí được như vậy, có hương, có sắc có vị, có đầy đủ mọi rung cảm của thế gian trần tục, nhưng lại không gắt không tham không tục. Cùng với thú ngắm sen, thưởng thức thứ hương thơm dịu nhẹ, thanh khiết lại sáng tạo nên một thú thưởng trà cầu kỳ mà thanh nhã tuyệt diệu, đó là văn hóa Trà ướp sen Tây Hồ.
Bạn có thể đọc thêm:
Người dân làng sen Hồ Tây chỉ ao ước lưu giữ và mở rộng được giống sen quý này. Với người dân Tây Hồ, sen có ý nghĩa tinh thần rất lớn, là nét đặc trưng văn hóa của vùng. Mặc dù, ô nhiễm môi trường đang làm diện tích sen Hồ Tây ngày càng bị thu hẹp. Lãnh đạo Tp Hà Nội cho biết, TP đang giao cơ quan chức năng nghiên cứu, xây dựng chiến lược phát triển giống sen quý Hồ Tây, từ đó, có giải pháp lưu giữ hương vị trà ướp sen Hồ Tây. Đây là thông tin rất ý nghĩa bởi cây sen Hồ Tây là loài cây bản địa, là nguồn gen quý của đất kinh kỳ Thăng Long, có giá trị về khoa học, kinh tế, văn hóa, nó là một phần trong hồn Thăng Long- Hà Nội. Hương vị trà sen Tây Hồ làm bạn lưu luyến ở đây nhé!.
